—   O informe de sobre o estado das rexións e cidades da Unión Europea ofrece unha análise desde unha perspectiva rexional e propón unha serie de recomendacións políticas.

— O informe destaca o proxecto o proxecto “Revitaliza” sobre compostaxe comunitaria, xestionado pola Deputación de Pontevedra. 

Bruxelas, 24 de outobro de 2022. Durante a Semana Europea de Rexións e Cidades 2022, o Comité Europeo das Rexións presentou o seu informe anual sobre o estado da Unión desde a perspectiva local e rexional.

No discurso anual sobre o estado das rexións e as cidades na Unión Europea, que coincide coa publicación polo Comité Europeo das Rexións (CdR) de o Informe anual da UE sobre o estado das rexións e as cidades en 2022, o presidente Vasco Alves Cordeiro afirmou: «O estado das rexións e cidades só pode ser o estado da vida das persoas en toda Europa, en todas as súas diversidades, do mesmo xeito que o estado da Unión Europea non pode avaliarse de maneira plena e completa se esquecemos o estado das súas rexións e cidades. Os relatos procedentes de toda Europa son un poderoso testemuño das rexións e cidades como faros de solidariedade, progreso e esperanza. Das rexións e cidades como faros dos valores e principios europeos».

O informe ofrece unha serie de recomendacións políticas para os colexisladores da UE en asuntos clave como a reconstrución de Ucraína, as medidas para apoiar aos fogares, ás empresas e á administración pública na crise enerxética ou o futuro da política de cohesión. O Informe anual da UE sobre o estado das rexións e as cidades en 2022 serviu de base para a adopción dunha Resolución política votada o pasado 12 de outubro.

En relación con Galicia, dentro do primeiro apartado sobre o impacto da invasión rusa de Ucraína nas cidades e rexións da UE, menciónase o proxecto “Revitaliza”, da Deputación de Pontevedra. No marco da seguridade alimentaria, “Revitaliza” promove a compostaxe comunitaria poñendo ao dispor da cidadanía, baixo a supervisión dos traballadores dos centros de compostaxe, unidades modulares dun metro cúbico onde depositar os biorresiduos domésticos para elaborar compost.

Vasco Alves Cordeiro afirmou: «O estado das rexións e cidades só pode ser o estado da vida das persoas en toda Europa, en todas as súas diversidades, do mesmo xeito que o estado da Unión Europea non pode avaliarse de maneira plena e completa se esquecemos o estado das súas rexións e cidades».

Por outra banda, no marco das rexións da automoción, como Galicia, os territorios, onde os fabricantes orixinais de equipo de automoción (OEM’s) representan unha parte considerable da actividade económica, veranse afectados pola transformación estrutural da industria do automóbil. Por tanto, ínstase a deseñar un plan de transición e unha forma socialmente aceptable de xestionar a man de obra e as economías rexionais para conseguir alcanzar un transporte por estrada de cero emisións.

Conclusións sobre o Informe anual da UE sobre o estado das rexións e as cidades en 2022  

O informe anual do Comité apunta a que unicamente o 1% das autoridades locais e rexionais en Europa foron plenamente implicadas nos plans de recuperación da pandemia, o que supón un risco á hora de alcanzar unha recuperación que sexa efectiva e que responda ás distintas necesidades de cada territorio. Esta porcentaxe sobe ata o 5% no caso de España, onde destaca o 64% que di non estar implicado senón simplemente informado.

O informe deste ano indica que existe o risco de que a crise enerxética comprometa a capacidade da UE de alcanzar os seus obxectivos climáticos. A inflación e os altos prezos da enerxía provocados pola invasión de Ucraína por parte de Rusia non están a diminuír a emerxencia climática na que vivimos, ao contrario. Non actuar rapidamente ante a emerxencia climática podería ter un efecto devastador nos pobos, cidades e rexións de toda a UE. Espérase que os danos causados por eventos como inundacións, incendios forestais e calor extrema alcancen os 170.000 millóns de euros ao ano na UE. As rexións e cidades son responsables de máis do 70 % das medidas de mitigación do cambio climático e ata o 90 % das accións de adaptación climática, e deben recibir fondos directos e asistencia técnica para mellorar a eficiencia enerxética, reducir as facturas de enerxía e acelerar o despregamento de enerxías renovables.

Respecto á guerra contra Ucraína, infórmase de que está a ter repercusións a nivel local e rexional en toda a UE pero o impacto é maior nas rexións orientais da UE, ilustrando unha clara división este-oeste. Os Estados membros e as rexións máis próximas a Ucraína experimentan as maiores caídas no Produto Interior Bruto (PIB) como resultado da guerra e tamén un maior aumento da inflación. Estas mesmas rexións son as que mostraron máis solidariedade con respecto á acollida de refuxiados. De fronte ao futuro, o Comité Europeo das Rexións lanzou, en xuño de 2022 a Alianza Europea de Cidades e Rexións para a Reconstrución de Ucraína, posta en marcha polo CDR e os seus socios, incluídas as asociacións de entes locais e rexionais da UE e Ucraína, co fin de coordinar os seus esforzos conxuntos destinados a axudar á recuperación e reconstrución de Ucraína. Creada por mor do chamamento do presidente Zelensky, a Alianza púxose en marcha sete días despois de que Ucraína recibise o estatuto de país candidato da UE, en o 150.º pleno do CDR.

Así mesmo, aínda que a política de cohesión demostrou que funciona, confírmanse disparidades crecentes e un aumento da pobreza e do risco de exclusión social na UE. Axudadas en gran medida polos fondos de cohesión, as rexións menos desenvolvidas de Europa do Leste puxéronse ao día nos últimos anos, pero varias rexións de ingresos medios e menos desenvolvidas do sur da UE sufriron estancamento ou declive. A pesar dos éxitos da política de cohesión da UE e doutras medidas de financiamento e apoio, a inflación galopante, a crise enerxética, o alto desemprego xuvenil e as disparidades de xénero son un verdadeiro desafío para a UE. A pandemia e a guerra contra Ucraína exacerbaron aínda máis moitas das desigualdades existentes. O 20 % da poboación da UE xa está en risco de pobreza ou exclusión social. A pandemia agravou as fendas dixitais existentes en toda a UE. Existe unha clara e significativa brecha rural-urbana na maioría dos países da UE no que respecta ao uso da internet e unha clara brecha nas habilidades dixitais entre as rexións sur/este e norte/oeste da UE. Os fondos de cohesión están a utilizarse para axudar ás autoridades locais e rexionais a xestionar o impacto da guerra en Ucraína, pero tamén deberían investirse en sectores que son cruciais para o futuro, como a transición ecolóxica e dixital.

Por último, a próxima etapa da democracia europea esixe un novo papel do Comité Europeo das Rexións. A Conferencia sobre o Futuro de Europa, dun ano de duración, finalizou en maio de 2022 cunha serie de recomendacións para fortalecer a democracia na UE. Unha destas recomendacións é a necesidade de outorgar ao CdR, que representa a máis de 1 millón de políticos elixidos a nivel local e rexional en toda Europa, “un papel reforzado na arquitectura institucional da UE, no que se refire a asuntos con impacto territorial”.

Conclusións sobre España do barómetro anual do Comité Europeo das Rexións 2022  

O informe anual inclúe o Barómetro Rexional e Local Anual, unha enquisa a escala europea a representantes locais e rexionais dos vinte e sete Estados membros da UE na que se lles pregunta o nivel de implicación na redacción e execución dos plans de recuperación e resiliencia, o seu papel no futuro de Europa ou cales deberían ser as máximas prioridades no contexto das múltiples crises actuais. España achega 178 respostas dun total de 2.698 (UE27) no barómetro do CdR deste ano. España é o quinto país con maior número de enquisados despois de Alemaña (356), Italia (209), Países Baixos (196) e Francia (189).

O 94% das autoridades locais e rexionais españolas (a media europea sitúase nun 77%) partícipes no barómetro deste ano sinalan que o impacto social e económico da guerra en Ucraína require adaptar as políticas e os pans de financiamento da UE actualmente definidas para o período 2021-2027.

Segundo as autoridades españolas enquisadas, reducir a burocracia na aprobación de proxectos financiados pola UE (51%), aumentar os fondos europeos para afrontar o aumento do custo da enerxía (48%), maior flexibilidade no uso de fondos europeos (44%) e maior autonomía fronte ás autoridades estatais nas decisións sobre fondos europeos (29%), son as medidas máis adecuadas para paliar o impacto da guerra contra Ucraína.

Apoiar a transición verde da economía (61%), a creación de emprego (57%) e investir na transición dixital da economía e a sociedade (50%) son as tres prioridades nas que deberían centrarse os fondos europeos segundo as autoridades españolas partícipes do barómetro do CdR de 2022. Séguenlle a loita contra o cambio climático (40%), combater os prezos da enerxía (30%) e a modernización das infraestruturas de transporte (29%).

Despois de Portugal (79%), España (74%) é o Estado membro onde se estima con maior porcentaxe que a cohesión debe seguir sendo un valor fundamental da UE. Cun 88% moi superior á media europea (35%), as autoridades españolas partícipes do barómetro son as que maior coñecemento teñen na UE da existencia dun proxecto financiado polos fondos europeos no seu territorio. Séguenlle Italia (67%), Croacia (55%) Bulgaria e Letonia (50%). Francia unicamente alcanza un 20% e Alemaña un 18%. 

O 94% das autoridades locais e rexionais españolas enquisadas están totalmente de acordo ou tenden a estar dacordo cunha maior influencia das cidades e rexións no futuro da UE (media UE do 48%). 

O 92% das autoridades locais e rexionais españolas enquisadas están totalmente de acordo ou tenden a estar de acordo na importancia de aumentar a súa influencia na elaboración das políticas estatais. O 91% estende esta valoración en referencia á importancia de aumentar a influencia de rexións e cidades na elaboración das políticas da UE.

A porcentaxe sobe ata o 95% na cuestión de mellorar o acceso das cidades e rexións ao financiamento da UE é de suma importancia. A crise climática e o medio ambiente (56%), a economía, a xustiza social e o emprego (55%) e a educación, cultura, deporte e as políticas para a mocidade (49%) son as tres áreas nas que as cidades e rexións deberían ter máis influencia a nivel europeo. Estas tres áreas tamén son as indicadas como prioritarias polas autoridades locais e rexionais españolas partícipes no barómetro 2022.

Contexto

O Comité das Rexións publica anualmente o informe da UE sobre o estado das rexións e as cidades, o cal ofrece unha instantánea dos retos máis perentorios aos que se enfrontan as rexións e cidades de toda a Unión, o que axuda a fundamentar as decisións políticas da UE. O informe deste ano céntrase nas consecuencias económicas e sociais da guerra de Rusia contra Ucraína, os efectos duradeiros da pandemia de COVID-19 e a necesaria recuperación, a emerxencia climática e a transición enerxética, a loita contra as desigualdades e o futuro da democracia a partir das conclusións da Conferencia sobre o Futuro de Europa.

O Barómetro Rexional e Local, unha enquisa aos políticos locais e rexionais dos vinte e sete Estados membros da UE que complementa o Informe anual da UE sobre o estado das rexións e as cidades en 2022, foi encargado polo Comité Europeo das Rexións e realizado por IPSOS. A enquisa indaga sobre os puntos de vista dos políticos locais e rexionais respecto ao apoio a Ucraína, a participación dos gobernos subnacionales nos plans nacionais de recuperación, o impacto da guerra nos obxectivos das políticas da UE e o papel dos entes locais e rexionais na configuración do futuro da UE.

Máis información: Comité Europeo das Rexións