— A Comisión Europea presentou unha Lei Europea de Liberdade dos Medios de Comunicación, un novo conxunto de normas para protexer o pluralismo e a independencia dos medios de comunicación na UE

— A Lei Europea de Liberdade de Medios de Comunicación Céntrase na independencia e o financiamento estable dos medios de comunicación de servizo público

Bruxelas, 3 de outubro de 2022. A Comisión Europea presentou unha Lei Europea de Liberdade dos Medios de Comunicación, un novo conxunto de normas para protexer o pluralismo e a independencia dos medios de comunicación na UE. O Regulamento proposto contempla, entre outras cousas, salvagardas contra as inxerencias políticas nas decisións editoriais e contra a vixilancia. Céntrase na independencia e o financiamento estable dos medios de comunicación de servizo público, así como na transparencia da propiedade dos medios de comunicación e da asignación de publicidade estatal. Tamén establece medidas para protexer a independencia dos editores e revelar os conflitos de intereses. Por último, a Lei abordará a cuestión da concentración dos medios de comunicación e creará un novo Consello Europeo de Servizos de Medios de Comunicación independente, formado por autoridades nacionais en materia de medios de comunicación. A Comisión tamén adoptou unha Recomendación complementaria para fomentar as salvagardas internas da independencia editorial.

A vicepresidenta de Valores e Transparencia, Věra Jourová, declarou: «Nos últimos anos observamos diversas formas de presión sobre os medios de comunicación. Chegou o momento de actuar. Temos que fixar principios claros: non se debe espiar a ningún xornalista polo seu traballo; os medios de comunicación públicos non deben converterse en medios de propaganda. Isto é o que propoñemos hoxe por primeira vez: salvagardas comúns para protexer a liberdade e o pluralismo dos medios de comunicación na UE».

Thierry Breton, comisario de Mercado Interior, engadiu o seguinte: «A UE é o maior mercado único democrático do mundo. As empresas de medios de comunicación desempeñan un papel fundamental, pero sofren unha diminución dos seus ingresos, ameazas á liberdade e o pluralismo dos medios de comunicación, a aparición de plataformas en liña de moi gran tamaño e un mosaico de normas nacionais diferentes. A Lei Europea de Liberdade dos Medios de Comunicación establece salvagardas comúns a escala da UE para garantir unha pluralidade de voces e que os nosos medios de comunicación poidan funcionar sen interferencias, xa sexan privadas ou públicas. Un novo órgano europeo de vixilancia promoverá a aplicación efectiva destas novas normas sobre a liberdade dos medios de comunicación e as concentracións de medios de comunicación para que non obstaculicen a pluralidade».

Ausencia de inxerencias políticas, espionaxe, financiamento estable

A Lei Europea de Liberdade dos Medios de Comunicación velará por que os medios de comunicación, tanto públicos como privados, poidan funcionar máis facilmente por encima das fronteiras no mercado interior da UE, sen presións indebidas e tendo en conta a transformación dixital do espazo mediático.

• Protección da independencia editorial: o Regulamento esixirá aos Estados membros que respecten a liberdade editorial real dos provedores de servizos de comunicación e melloren a protección das fontes xornalísticas. Ademais, os provedores de servizos de comunicación terán que velar pola transparencia da súa propiedade, revelando publicamente esa información e adoptando medidas para garantir a independencia das decisións editoriais concretas.
• Nada de programas espía contra os medios de comunicación: a Lei de Liberdade dos Medios de Comunicación contempla sólidas salvagardas contra o uso de programas espía contra os medios de comunicación, os xornalistas e as súas familias.
• Medios de comunicación de servizo público independentes: cando existan medios de comunicación de servizo público, o seu financiamento debe ser adecuada e estable, a fin de garantir a independencia editorial. As persoas que ostenten o cargo de director e os membros o consello de administración dos medios de comunicación de servizo público deberán ser nomeadas de maneira transparente, aberta e non discriminatoria. Os provedores de servizos públicos de comunicación facilitarán unha pluralidade de información e opinións, de maneira imparcial, de conformidade coa súa misión de servizo público.
• Probas sobre o pluralismo dos medios de comunicación: a Lei de Liberdade dos Medios de Comunicación dispón que os Estados membros examinen o impacto das concentracións do mercado dos medios de comunicación no pluralismo dos medios de comunicación e a independencia editorial. Tamén establece que calquera medida lexislativa, regulamentaria ou administrativa adoptada por un Estado membro que poida afectar ós medios de comunicación estea debidamente xustificada e sexa proporcionada.
• Publicidade estatal transparente: a Lei de Liberdade dos Medios de Comunicación establece novos requisitos en materia de repartición da publicidade estatal entre os medios de comunicación, de tal modo que a repartición sexa transparente e non discriminatoria. A Lei tamén aumentará a transparencia e a obxectividade dos sistemas de medición da audiencia, que repercuten nos prezos da publicidade, especialmente en liña.
• Protección dos contidos mediáticos en liña: sobre a base da Lei de Servizos Dixitais, a Lei de Liberdade dos Medios de Comunicación prevé salvagardas contra a eliminación inxustificada de contidos mediáticos producidos conforme normas profesionais. Nos casos que non entrañen riscos sistémicos como a desinformación, as plataformas en liña de moi gran tamaño que teñan a intención de retirar determinados contidos de medios legais que se consideren contrarios ás políticas da plataforma terán que informar os provedores de servizos de comunicación sobre as razóns antes de que dita retirada sexa efectiva. Tales plataformas terán que tramitar todas as reclamacións presentadas polos provedores de servizos de comunicación con carácter prioritario.
• Novo dereito de usuario a personalizar a súa oferta de medios de comunicación: a Lei de Liberdade dos Medios de Comunicación introducirá un dereito de personalización da oferta de medios de comunicación en dispositivos e interfaces, tales como os televisores conectados, o que permitirá aos usuarios cambiar os parámetros por defecto para reflectir as súas propias preferencias.

A proposta vai acompañada dunha Recomendación que establece unha serie de mellores prácticas voluntarias recollidas no sector e orientadas a fomentar a independencia editorial e a transparencia da propiedade. A Recomendación achega un conxunto de medidas voluntarias para o seu estudo polas empresas de medios de comunicación, por exemplo, condicións para a creación independente de contidos editoriais mediante a capacitación dos xornalistas para que participen en decisións cruciais para o funcionamento dos medios de comunicación, así como estratexias para garantir a estabilidade a longo prazo da produción de contidos informativos.

Jourová afirmou: «Nos últimos anos observamos diversas formas de presión sobre os medios de comunicación. Chegou o momento de actuar. Temos que fixar principios claros: non se debe espiar a ningún xornalista polo seu traballo; os medios de comunicación públicos non deben converterse en medios de propaganda. Isto é o que propoñemos hoxe por primeira vez: salvagardas comúns para protexer a liberdade e o pluralismo dos medios de comunicación na UE».

Un órgano europeo de vixilancia da liberdade dos medios de comunicación

A Comisión propón crear un novo Consello Europeo de Servizos de Medios de Comunicación independente formado por autoridades nacionais de medios de comunicación. O Comité promoverá a aplicación eficaz e coherente da normativa da UE en materia de medios de comunicación, concretamente asistindo á Comisión na preparación de directrices sobre cuestións de regulación dos medios de comunicación. Tamén poderá emitir ditames sobre as medidas e decisións nacionais que afecten os mercados dos medios de comunicación e ás concentracións do mercado dos medios de comunicación.

O Comité tamén coordinará as medidas regulamentarias nacionais relativas aos medios de comunicación de países terceiros que presenten un risco para a seguridade pública, a fin de velar por que eses medios non eludan as normas aplicables na UE. O Comité tamén organizará un diálogo estruturado entre as plataformas en liña de moi gran tamaño e o sector dos medios de comunicación a fin de fomentar o acceso a ofertas diversas en materia de medios de comunicación e supervisar o cumprimento por parte das plataformas das iniciativas de autorregulación, por exemplo, o Código de boas prácticas en materia de desinformación da UE.

Contexto

Os medios de comunicación independentes son un gardián público, un piar crave da democracia e unha parte importante e dinámica da nosa economía. Son cruciais para constituír a esfera pública, conformar a opinión pública e esixir responsabilidades a quen estea no poder. A escala mundial, a Unión Europea segue sendo un bastión dos medios de comunicación libres e independentes.

Ao mesmo tempo, existen tendencias cada vez máis preocupantes en toda a UE. A Comisión estivo moi atenta a toda esta evolución a través do informe sobre o Estado de Dereito e outros recursos como o instrumento de seguimento do pluralismo nos medios de comunicación. Os retos neste ámbito sinalados en anteriores informes sobre o Estado de Dereito deron lugar a varias iniciativas da UE, por exemplo, unha recomendación sobre a seguridade dos xornalistas e medidas para facer fronte ás demandas abusivas contra a participación pública.

A Lei Europea de Liberdade dos Medios de Comunicación foi anunciada pola presidenta Von der Leyen no seu discurso sobre o estado da Unión de 2021. Baséase nos informes da Comisión sobre o Estado de Dereito e na Directiva de servizos de comunicación audiovisual revisada, que prevé a coordinación a escala da UE da lexislación nacional relativa aos medios audiovisuais. A lei tamén se basea na Lei de Servizos Dixitais e a Lei de Mercados Dixitais, así como no novo Código de Boas Prácticas en materia de Desinformación. Inscríbese nos esforzos da UE en materia de fomento da participación democrática, a loita contra a desinformación e o apoio á liberdade e o pluralismo dos medios de comunicación, tal como prevese no Plan de Acción para a Democracia Europea.

Esta proposta complementa a Recomendación sobre a protección, a seguridade e a capacitación dos xornalistas, recentemente adoptada, e a Directiva para protexer aos xornalistas e os defensores dos dereitos fronte a litixios abusivos (paquete contra as demandas estratéxicas contra a participación pública). A Lei de Liberdade dos Medios de Comunicación tamén funcionará en paralelo con iniciativas relacionadas coa viabilidade, a resiliencia e a transformación dixital do sector dos medios de comunicación adoptadas no marco do Plan de acción para os medios de comunicación e audiovisuais e as normas sobre dereitos de autor revisadas. A proposta baséase en amplas consultas coas partes interesadas, incluída unha consulta pública.

Máis información: Comisión Europea