— A Comisión presentou un Plan de Acción para facer fronte á escaseza de man de obra e de persoal cualificado, e propón colaborar cos Estados membro e os interlocutores sociais para tratar estas cuestións nos próximos meses e anos. 

— O Plan de Acción forma parte da estratexia da UE dirixida a impulsar a súa competitividade e aumentar a súa resiliencia económica e social. 

Bruxelas, 20 de marzo de 2024. Durante case unha década, foise rexistrando unha escaseza crecente de man de obra e de persoal cualificado en todos os Estados membro.

Esta escaseza débese aos cambios demográficos, a demanda de novas capacidades relacionadas cos avances tecnolóxicos e a dobre transición, o impulso para seguir desenvolvendo os nosos propios sectores industriais, as necesidades de defensa e seguridade e os retos relacionados coas condicións de traballo nalgúns sectores e lugares.

A Comisión identificou 42 ocupacións que sofren de «escaseza», con algunhas diferenzas entre os Estados membro.

O Plan de Acción é tamén unha resultado clave do Ano Europeo das Competencias. Baséase nas numerosas medidas políticas e de financiamento que xa están vixentes na UE, como o Pacto polas Capacidades, que proporcionou ata o de agora formación a 3,5 millóns de traballadores.

Outras medidas neste sentido son os obxectivos de emprego e capacidades para 2030 que se aprobaron no Cume Social do Porto, as Directivas sobre os salarios mínimos adecuados e o traballo en plataformas dixitais, como tamén os 65.000 millóns de euros dos fondos da UE dispoñibles para investir en capacidades.

O Plan de Acción dá seguimento ao Cume dos interlocutores sociais de Val Duchesse que tivo lugar en xaneiro de 2024 e a Comisión presentouno en colaboración cos interlocutores sociais, que desempeñan un papel esencial á hora de aplicar solucións para facer fronte a estes retos.

O plan establece accións en cinco ámbitos que deben aplicarse rapidamente a escala nacional, da UE e dos interlocutores sociais:

• Contribuír á activación das persoas infrarrepresentadas no mercado laboral
• Contribuír ao desenvolvemento de capacidades, e á formación e a educación
• Mellorar as condicións de traballo en determinados sectores
• Lograr que os traballadores e os estudantes teñan unha mobilidade adecuada dentro da UE
• Atraer a determinados perfís profesionais de fóra da UE

É fundamental facer fronte á escaseza de man de obra e de persoal cualificado para impulsar un crecemento económico sostible na UE, aproveitar as oportunidades que ofrecen as transicións ecolóxica e dixital, fomentar a creación de postos de traballo de calidade, aumentar a nosa resiliencia económica e social fronte aos cambios xeopolíticos e garantir un financiamento suficiente para as políticas sociais e de emprego na UE.

Exemplos de actuacións 

A Comisión encargarase de:

• financiar novos proxectos dirixidos a acabar co desemprego de longa duración
• financiar novos proxectos sobre a activación e a mellora das capacidades dos mozos que non traballan nin estudan nin se forman (ninis)
• cofinanciar máis centros de excelencia profesional co obxectivo de que haxa polo menos cen centros novos de aquí a 2027
• crear novas asociacións en materia de capacidades no marco do Pacto polas Capacidades
• mellorar a información estratéxica sobre as capacidades —determinar as necesidades de capacidades profesionais actuais e futuras— en estreita coordinación coas axencias da UE
• analizar as políticas de baixas por enfermidade a fin de determinar cales son as mellores prácticas para os traballadores e as empresas
• avaliar o impacto das reformas das pensións que introducen máis posibilidades para unha xubilación flexible e para combinar os ingresos por pensións cun salario
• realizar revisións interpares sobre distintos enfoques nacionais para abordar os riscos psicosociais no traballo

pídese aos Estados membro que:

• revisen os plans de estudos de educación e formación para responder mellor as necesidades do mercado laboral
• prosigan as reformas das prestacións sociais que fan fronte ás bolsas de inactividade e apoian suficientemente a quen pode traballar para que se reincorporen paulatinamente ao mercado laboral
• continúen coas reformas fiscais que reduzan a cuña fiscal para os perceptores de segundos salarios e os traballadores con baixos ingresos
• sigan contribuíndo á dixitalización da coordinación da seguridade social para facilitar unha mobilidade laboral adecuada
• adopten e apliquen rapidamente a Recomendación do Consello titulada «Europa en movemento: oportunidades de mobilidade educativa para todos»
• sigan participando en asociacións en materia de talento para mellorar as vías de inmigración legal

Os interlocutores sociais teñen a intención de:

• tratar as malas condicións laborais a través da negociación colectiva nos sectores caracterizados por unhas condicións de traballo inadecuadas
• contribuír a activar a grupos infrarrepresentados e a atopar solucións adaptadas para promover o emprego dos traballadores de máis idade
• apoiar os períodos de aprendizaxe profesional e as asociacións entre os provedores de educación e formación profesionais e os empregadores
• formar aos coidadores no marco da dependencia nunha atención máis centrada nas persoas e na dixitalización
• actualizar as directrices multisectoriais para facer fronte á violencia e o acoso no sector sanitario
• traballar xuntos en prol dun marco europeo para mellorar as condicións de traballo dos condutores profesionais de terceiros países
• contribuír cos seus coñecementos especializados á creación da Reserva de Talentos da UE para atraer a determinados perfís profesionais de terceiros países

Próximas etapas

A Comisión supervisará os avances na posta en práctica deste Plan de Acción no contexto do Semestre Europeo.

Ademais, a Comisión pedirá aos Estados membro no marco do Comité de Emprego e do Comité de Protección Social que manteñan intercambios tripartitos periódicos sobre esta cuestión, e que conten para iso coa participación dos interlocutores sociais europeos e nacionais.

Antecedentes

Prevese que siga crecendo a escaseza de man de obra e de persoal cualificado nas próximas décadas, principalmente debido ao cambio demográfico e ao aumento da demanda de traballadores con perfís concretos que, por exemplo, conten coas capacidades necesarias para as transicións dixital e ecolóxica.

Case dous terzos (63%) das pequenas e medianas empresas afirmaron nunha enquisa recente do Eurobarómetro que non logran atopar os perfís profesionais que necesitan. De aquí a 2030, está previsto que se cren 3,5 millóns de novos empregos só nos sectores das enerxías renovables. Ademais, a Comisión identificou 42 ocupacións que considera deficitarias na UE.

Ao mesmo tempo, o 21% das persoas de entre 20 e 64 anos da UE están inactivas actualmente e necesitan unha axuda específica para incorporarse ao mercado laboral.

O investimento en capacidades das persoas contribúe a facer fronte á escaseza de man de obra, a facer realidade as transicións ecolóxica e dixital e a garantir a competitividade futura de Europa.

Neste sentido, designouse 2024 como Ano Europeo das Competencias, unha iniciativa cuxo obxectivo é axudar ás persoas para adquirir as capacidades adecuadas para lograr empregos de calidade e axudar ás empresas para facer fronte á escaseza de capacidades na UE.

O Plan de Acción sobre a Escaseza de Man de Obra e de Persoal Cualificado é un paso seguinte concreto que contribúe a este obxectivo.

Anunciouse no Cume dos interlocutores sociais de Val Duchesse que convocaron a presidenta Von der Leyen e a Presidencia belga do Consello da UE, o 31 de xaneiro pasado, tras ser mencionado no discurso sobre o estado da Unión de 2023.

O plan baséase en diversas iniciativas xa existentes na UE e nos Estados membro, así como nas consultas respecto diso cos interlocutores sociais. Ademais, fundaméntase tamén en iniciativas do Plan de Acción do Pilar Europeo de Dereitos Sociais, en orientacións políticas no marco do Semestre Europeo e no respaldo económico da UE.

A aplicación deste Plan de Acción é esencial con vistas a alcanzar os obxectivos principais da UE para 2030 en materia de capacidades e emprego, nos que se propuxo conseguir o 78% do emprego e o 60% da participación dos adultos na formación anual.

A UE está a investir arredor de 65.000 millóns de euros en programas de capacidades profesionais, principalmente a través do Mecanismo de Recuperación e Resiliencia e o Fondo Social Europeo Plus.

Máis información: Comisión Europea

Comunicación: Plan de Acción sobre a Escaseza de Man de Obra e de Persoal Cualificado na UE

Ficha informativa: Plan de Acción sobre a Escaseza de Man de Obra e de Persoal Cualificado na UE

Informe sobre a evolución do emprego e a situación social en Europa en 2023