Bruxelas, 25 de abril de 2025. 

Aproveitando a revisión intermedia obrigatoria de 2025 dos programas 2021-2027 da política de cohesión, a Comisión propón modificacións en dous regulamentos específicos de fondos, o Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER) e o Fondo de Transición Xusta, para permitir que os Estados membros e as rexións adapten os seus plans de financiamento ás prioridades estratéxicas da UE.

A Comisión Europea fixo uso da revisión dos programas de cohesión 2021-2027 para favorecer que os Estados membros e as rexións aliñen os seus plans de financiamento cas prioridades actuais da UE. Para conseguilo, A Comisión anuncio que presentará enmendas a dous regulamentos concretos: o Fondos Europeo de Desenvolvemento RexionaL (FEDR)  e o Fondo de Transición Xusta.

Estas modificacións facilitarán os investimentos do orzamento da UE para impulsar a competitividade e a descarbonización, a defensa, a vivenda asequible, a resiliencia hídrica e a transición enerxética en todas as rexións da UE. Ademais, ofrecerase un apoio especial ás rexións orientais fronteirizas con Rusia, Bielorrusia e Ucraína, que se enfrontan a retos económicos e de seguridade específicos.

Para os Estados membros non será obrigatorio reorientar os seus fondos de cohesión cara ás prioridades estratéxicas da UE, é voluntario. No marco da revisión intermedia, os Estados membros e as rexións deben avaliar a execución dos seus programas de política de cohesión 2021-2027 e axustalos aos novos obxectivos. Ao ofrecer mellores condicións de financiamento e maior flexibilidade, os cambios lexislativos propostos pretenden animar aos Estados membros a utilizar este exercicio para centrarse nas prioridades estratéxicas da UE. Desta maneira, o orzamento de cohesión da UE pode contribuír xa a reforzar a seguridade e a resiliencia da UE no actual contexto global e económico.

Os regulamentos que rexen os fondos e programas dá política de cohesión 2021-2027 adoptáronse en 2021-2022, antes dunha serie de importantes acontecementos xeopolíticos e económicos, como a guerra de agresión rusa contra Ucraína, a crise enerxética e vos cambios actuais non comercio mundial. Estes acontecementos reconfiguraron as prioridades políticas estratéxicas dá UE. Deste modo, a revisión intermedia dos programas de cohesión quere ofrecer aos Estados membros e as rexións a oportunidade de axustar os seus programas en función dos avances logrados ata a data e dos novos retos identificados.

Para impulsar a competitividade de Europa a Comisión propón pechar a brecha de innovación e medidas para incrementar os investimentos en tecnoloxías estratéxicas, en particular as que contribúen aos obxectivos da Plataforma de Tecnoloxías Estratéxicas para Europa (STEP). A proposta amplía o alcance do apoio á cohesión no marco de STEP a todas as empresas, independentemente do seu tamaño e sen límite en canto á cantidade que se poida reprogramar cara ás prioridades de STEP.

En materia de defensa e seguridade a política de cohesión xa apoia investimentos que contribúen á cohesión económica, social e territorial. Estas inclúen principalmente tecnoloxías e infraestruturas de dobre uso, como as de transporte. Ademais, poden apoiar a capacidade de produción, a capacitación e o perfeccionamento dos empregados, e o fortalecemento das cadeas de subministración. Esta proposta de enmenda da Comisión busca permitir aos Estados membros e rexións utilizar o financiamento actual para mellorar a capacidade produtiva do sector da defensa en todas as rexións e empresas da UE, así como para construír infraestruturas resilientes que fomenten a mobilidade militar.

Para iso, a Comisión propón crear dous novos obxectivos específicos dentro do ámbito de aplicación actual do Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER) para apoiar a defensa. O primeiro permitirá aos Estados membros e ás rexións reprogramar fondos para mellorar a capacidade produtiva das empresas de defensa, independentemente do seu tamaño e localización. O segundo obxectivo consiste en construír infraestruturas resilientes para fomentar a mobilidade militar na UE. Isto debería beneficiar especialmente ás rexións fronteirizas orientais da Unión.

Para apoiar estas prioridades estratéxicas non se asignarán recursos adicionais. Os Estados membros e as rexións deberán reatribuír os fondos existentes dos seus orzamentos de política de cohesión para o período 2021-2027 para apoiar estas prioridades estratéxicas.

Doutra banda, os Estados membros e as rexións podrán beneficiarse de flexibilidades adicionais si axustan os seus programas existentes. Ademais da prefinanciación da 30% proposta para os investimentos nas cinco prioridades estratéxicas en 2026, a Comisión propón unha prefinanciación adicional do 4,5% para os programas de cohesión, que destinen polo menos o 15% do seu importe total ás prioridades estratéxicas. Nas rexións fronteirizas orientais, esta prefinanciación adicional será do 9,5%. Para garantir que o marco para completar os novos investimentos sexa adecuado os seus fins, a Comisión tamén propón prorrogar un ano a data límite de elixibilidade da política de cohesión para os programas que destinarán polo menos o 15% do seu importe total ás prioridades estratéxicas.

Ademáis, a Comisión considera que debe reforzarse o papel das cidades porque tein un papel crucial na consecución de numerosos obbextivos da UE. Os Estados membros e as rexións terán a posibilidade de transferir recursos do FEDER á Iniciativa Urbana Europea (IUE). Ademais, proponse establecer un Sello de Excelencia para a IUE. Isto permitirá o apoio, no marco dos programas da política de cohesión, a proxectos da IUE que fosen seleccionados pola súa alta calidade pero que non puidesen recibir financiamento por falta de recursos.

En canto aos prazos, os Estados membro e as rexións deberán presentar as súas modificacións aos programas nun prazo de dous meses a partir da entrada en vigor da lexislación revisada. A Comisión avaliará as modificacións propostas e colaborará estreitamente coas autoridades para adoptar os programas revisados. Prevese que o proceso de reprogramación conclúa a finais de 2025, e que os programas actualizados impleméntense a partir de 2026.

Además, la Comisión también ha anunciado que propondrá modificaciones en el Fondo Social Europeo Plus (FSE+) para que los Estados miembros puedan invertir más facilmente en sus capacidades en los sectores estratégicos de Europa, incluyendo entre ellos la defensa, la transición ecológica y la automoción.

Ademais, a Comisión tamén anunciou que propoñerá modificacións no Fondo Social Europeo Plus (FSE+) para que os Estados membros poidan investir máis facilmente nas súas capacidades nos sectores estratéxicos de Europa, incluíndo entre eles a defensa, a transición ecolóxica e a automoción. 

Fonte: Comisión Europea

Máis información: 

-Preguntas e respostas sobre as amendas á política de cohesión

-Unha política de cohesión modernizada para impulsar as prioridades estratéxicas da UE